Zikavirus - Informatie - Zikavirus en zwangerschap - laatste update 20 juli 2016

[Gert van der Hoek]

Zikavirus


Het zikavirus wordt verspreid door de gelekoortsmug of denguemug. Deze mug komt niet van nature voor in Nederland. De ziekte (zikakoorts) verloopt meestal vrij mild. De meeste mensen krijgen helemaal geen klachten. Wel zijn er steeds meer wetenschappelijke bewijzen dat een infectie tijdens de zwangerschap schadelijk kan zijn voor het ongeboren kind.


In dit onderwerp

• Vragen en antwoorden zikavirus
• Zikavirus en zwangerschap
• Landen waar het zikavirus voorkomt
• Dit menu-onderdeel kunt u uitklappenInformatie Bonaire, Sint Eustatius en Saba
• Zikavirus en de Olympische en Paralympische Spelen 2016
• Diagnostiek

Sinds mei 2015 is er een uitbraak van het zikavirus in Brazili?. Deze uitbraak heeft zich verspreid over verschillende landen in Zuid- en Midden-Amerika. In november 2015 komen de eerste aanwijzingen dat een infectie met het zikavirus tijdens de zwangerschap schadelijk kan zijn voor het ongeboren kind. Inmiddels komen hierover steeds meer wetenschappelijke bewijzen.

In Nederland is infectie met zikavirus alleen vastgesteld bij mensen die het virus in het buitenland hebben opgelopen. Het is tot nu toe bij ruim 70 reizigers vastgesteld, waaronder een klein aantal zwangere vrouwen. Waarschijnlijk zijn er veel meer mensen besmet geraakt, want maar een op de vijf mensen krijgt daadwerkelijk klachten na een besmetting. Verspreiding van het zikavirus binnen Nederland is onwaarschijnlijk omdat de verantwoordelijke muggen van nature niet in Nederland voorkomen.

Advies voor zwangeren en hun partner

• Aan zwangere vrouwen en vrouwen die tijdens of vlak na de reis in een land waar het zikavirus heerst zwanger willen worden, wordt geadviseerd om de noodzaak van de reis te bespreken met een arts en reizen die niet noodzakelijk zijn uit te stellen.
• Meld een recent bezoek aan een land waar het zikavirus heerst tijdens de reguliere controles bij uw verloskundige of arts. Zeker als binnen twee weken na terugkeer klachten optreden die passen bij een infectie door het zikavirus.
• Vrouwen die zwanger willen worden, wordt geadviseerd om dit uit te stellen tot minstens ??nmaand na terugkomst uit een land waar het zikavirus heerst.
• Mannen die in landen zijn geweest waar het zikavirus heerst en een partner hebben die zwanger is of zwanger wil worden, wordt geadviseerd minstens twee maanden een condoom te gebruiken bij seksueel contact. Dit geldt ook voor mannen die geen klachten hebben gehad.
• Om de ziekte bij een partner (m/v) te voorkomen wordt aan mannen die in landen zijn geweest waar het zikavirus heerst, geadviseerd om uit voorzorg twee maanden een condoom te gebruiken bij seksueel contact.

Zie voor meer informatie Zikavirus en zwangerschap
Ziekteverschijnselen

Mensen die besmet raken met het zikavirus krijgen niet altijd de ziekteverschijnselen. Ongeveer 1 op de 5 mensen krijgt klachten. Symptomen van zikakoorts ontstaan meestal 3 tot 12 dagen na een beet van een besmette mug. De meeste mensen herstellen binnen een week zonder ernstige problemen.

Mogelijke symptomen van zikakoorts zijn:

• acute, maar meestal niet hoge koorts
• niet-etterige ontsteking van het oog
• spier- en gewrichtspijn (met name van de handen en de voeten, soms met gewrichtszwelling)
• huiduitslag (vaak beginnend in het gezicht en uitspreidend over de rest van het lichaam)
• en minder vaak: hoofdpijn, gebrek aan eetlust, overgeven, diarree en buikpijn.

Als er binnen twee weken na terugkeer klachten ontstaan, neem dan contact op met (huis)arts of behandelend specialist. Er is geen vaccin om de infectie te voorkomen en er zijn geen medicijnen die het zikavirus doden. Als een behandeling nodig is dan bestaat die uit het bestrijden van symptomen.

Complicaties


Tijdens uitbraken zijn de volgende complicaties beschreven:

• Het syndroom van Guillain-Barr?. Hiervan is nog onbekend hoe vaak het voorkomt na een zikavirusinfectie, maar dit is waarschijnlijk vrij zeldzaam.
• Wetenschappers zijn het er inmiddels over eens dat er een verband is tussen afwijkingen bij het ongeboren kind en besmetting met het zikavirus tijdens de zwangerschap. Hierbij wordt onder andere een hersenafwijking (microcefalie) bij het ongeboren kind beschreven.

Besmetting en preventie

Muggen

Het zikavirus wordt overgebracht door bepaalde muggen die in de tropen veel in en rondom huis voorkomen. De gelekoortsmug of denguemug (Aedes aegypti) is de belangrijkste verspreider van het virus. Deze mug voedt zich voornamelijk met menselijk bloed en steekt van zonsopkomst tot zonsondergang. Dus ook overdag.
Het is belangrijk om overdag en in de vroege avond zorgvuldig muggenwerende maatregelen te nemen in gebieden waar het zikavirus voorkomt.

• Draag bedekkende kleding (lange mouwen, lange broek)
• Smeer onbedekte huid in met een muggenwerend middel dat DEET bevat. Kinderen jonger dan 2 en zwangere vrouwen mogen alleen producten met maximaal 30% DEET gebruiken.
• Slaap altijd onder een (ge?mpregneerde) klamboe of in een muggenvrije ruimte

Reizigers met een immuunstoornis of een chronische ziekte worden evenals zwangere vrouwen geadviseerd voor vertrek advies over de voorgenomen reis bij de behandelend arts of reizigerskliniek te vragen.

Seksuele overdracht

Het zikavirus kan sporadisch via seksueel contact worden overgedragen. Het virus is in het sperma gevonden. De kans om zo besmet te raken met het zikavirus wordt echter als heel klein ingeschat. Om deze besmetting te voorkomen wordt aan mannen die in landen zijn geweest waar het zikavirus voorkomt, geadviseerd om gedurende twee maanden een condoom te gebruiken.